Menuçehr Cami – Kars
” Türklerin Anadolu’da yapmış olduğu ilk cami “ Menuçehr Camisi 2016’da UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’ne dahil edildi.
Ani Ören Yeri’nde iç kaleye çıkan yolun güneyinde bulunan plato üzerine inşa edilen Menuçehr (Menuçihr) Camisi, planı bilinen ve günümüze sağlam bir şekilde ulaşan en eski Selçuklu Dönemi eserlerinden biridir. Ani şehrinin Selçuklular tarafından fethedilmesinden sonra 11. yüzyılda Ebû’l Menuçehr Bey tarafından yaptırılmıştır.
Cami tamamen tüf taşı kullanılarak inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı harim, beş sütunla üç sahına ayrılmıştır. Sahınların içindeki her bir bölüm kare planlıdır. Bu bölümlerin üzeri farklı şekilde tasarlanmış tonozlarla kapatılmıştır. Yapıya kuzeybatı köşede bulunan kapıdan geçilerek girilmektedir. Yapının kuzey cephesinde ikinci bir girişi daha bulunmaktadır. Burası minareye açılan bir kapıdır. Bu cephenin bitişiğinde bulunan minare sekizgen planlı olarak yapılmıştır. Minarenin gövdesi üzerinde bir kitabe panosuna da yer verilmiştir.
Ayaklar, sekizgen planlı ve yukarıda köşeleri pahlanmış sütun başlıklarına oturmaktadır. Ayaklar zeminde yine sekizgen kaidelere oturtulmuştur. Ayaklar arasındaki kemerler dairevi plan formundadır.
Yapıya ait olan kitabede yapının inşa tarihiyle ilgili bilgiler yer almaktadır:
“Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. Bu mescid ve minarenin yapılması büyük emir Savr oğlu Şücauddevle Ebu Suca Manuçehr tarafından Efendimiz, Ulu Sultan, Büyük Sehinsah Doğunun ve Batının Sultanı Fetih babası Alparslan oğlu Melik Şah’ın zamanında emredildi.”
Yapının minaresi sekizgen planlıdır. İçten spiral merdivenle yukarı çıkılmaktadır. Minarenin tepesinde şerefe bölümüne çıkılmaktadır. Doğuda bulunan ikinci bir sıra ile yapının içindeki sultan mahfiline çıkılır.
Yapının mihrap nişi yarım dairevi planda ve üzeri mukarnaslı olarak yapılmıştır. Yapının içerisi duvar yüzeylerinde belirli bir seviyede yerleştirilmiş pencerelerle aydınlatılmaktadır. Bunların dışında merkezdeki kubbe üzerine yerleştirilmiş küçük açıklıklarda yapının içine ışık sağlamaktadır. Yapının arkasında bazı mezarlar ve mezar taşları görülmektedir.
