Göreme Milli Parkı ve Kapadokya Kayalıkları
Göreme Milli Parkı ve Kapadokya 1985 yılında; Göreme Milli Parkı, Derinkuyu Yeraltı Şehri, Kaymaklı Yeraltı Şehri, Karlık Kilisesi, Aziz Theodore Kilisesi, Karain Güvercinlikleri ve Soğanlı Arkeolojik Alanı olarak yedi bölüm halinde Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.
Göreme Milli Parkı ve Kayalık Kapadokya Bölgesi’nin en önemli özelliği rüzgarın ve yağmur sularının oluşturduğu çok sayıda peribacasına sahip oluşudur.
Soğanlı, Zelve ve Üzengi Vadilerinin yüksek yamaçlarına yapılmış güvercinlikler ile vadilerin derinliklerine oyulmuş keşiş hücreleri alana değer katmaktadır.
Erciyes, Hasan Dağ ve Göllüdağ’ın yanı sıra çok sayıda volkanın patlaması sonucu yöre tüflerle kaplanmıştır.
Bu tüfleri rüzgar ve suyun aşındırmasıyla milyonlarca yılda oluşan Kapadokya, benzersiz jeolojik yapısı ile Paleolitik Dönem’den beri devamlı yerleşim alanı olmuş ve Anadolu kültür tarihine tanıklık etmiştir.
Özellikle Göreme ve civarında kayalara oyulmuş yüzlerce kilise ile olağanüstü zamanlarda güvenlik amacıyla inşa edilmiş Derinkuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri gibi yüzlerce yeraltı şehri hala gizemini korumaktadır.
Selçuklu taş işçiliğinin en güzel örneklerinin sergilendiği kervansaraylar, türbeler, medreseler ile Osmanlı Dönemi yapıları ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.
Tüm bu özelliklerinin dışında Ürgüp, Mustafapaşa, Avanos, Göreme ve Uçhisar’daki sivil mimarlık eserleri Kapadokya Bölgesi’nde görülmesi gereken kültürel değerlerdir.
Kuzeyde Kızılırmak, doğuda Yeşilhisar, güneyde Hasan ve Melendiz Dağları, batıda Aksaray ve kuzeybatıda Kırşehir ile sınırlanan Kapadokya bölgesi Kalkolitik Dönem’den beri devamlı yerleşim alanı olmuştur. Alanın en önemli özelliği, Erciyes Dağı ve Hasan Dağı tüflerinin, rüzgar ve su aşındırması sonucunda oluşan olağanüstü kaya şekilleri ve kışın ılık, yazın serin olan ve bu nedenle her mevsim için uygun iç iklim koşulları taşıyan kayaya oyma mekanlardır.
Göreme, özellikle 7-13’üncü yüzyıllar arasında baskılardan kaçan Hıristiyanların yerleşmesiyle Hıristiyanlığın önemli bir merkezi haline gelmiştir. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan alanlar içinde, Göreme Milli Parkı, Derinkuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri, Karain Güvercinlikleri, Karlık Kilisesi, Yeşilöz Theodoro Kilisesi ve Soğanlı Arkeolojik Alanı yer almaktadır.
Göreme Açık Hava Müzesi – Nevşehir
Göreme Açık Hava Müzesi Göreme kasabasının 2 kilometre doğusunda yer alan bir kaya yerleşim yeridir.
MS 4’ncü yüzyıldan 13’ncü yüzyıla kadar yoğun bir şekilde manastır hayatı yaşanmıştır. Hemen her kaya bloğunun içinde kiliseler, şapeller, yemekhaneler ve oturma mekânları mevcuttur.
Bugünkü Göreme Açık Hava Müzesi manastır eğitim sisteminin başlatıldığı yer olarak kabul edilir. Soğanlı, Ihlara, Açıksaray aynı eğitim sisteminin daha sonraları görüldüğü yerlerdir.
Kiliseler, iki tür teknikle boyanmıştır. Birincisi, doğrudan doğruya kaya yüzeyi düzeltilerek üzerine yapılan boyama; ikincisi ise, kaya üzerine yapılan secco (tempera) tekniği ile yapılan boyamadır.
Kilisede işlenen konular Tevrat, İncil ve Hz. İsa’nın hayatından alınmıştır.
Göreme Açık Hava Müzesi’nde Kızlar ve Erkekler Manastırı, Aziz Basil Kilisesi, Elmalı Kilise, Aziz Barbara Kilisesi, Yılanlı Kilise, Pantokrator Kilisesi, Malta Haçlı Kilise, Azize Catherine Kilisesi, Karanlık Kilise, Çarıklı Kilise ve Tokalı Kilise bulunmaktadır. Göreme Açıkhava Müzesi 6 Aralık 1985 tarihinden bu yana doğal ve kültürel varlık olarak UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır.
