Süt Kaynatmanın Püf Noktaları
Doğal inek sütü, kalsiyum, protein ve vitamin açısından zengin, çok sağlıklı bir üründür. Tabii ki taze süt özellikle yararlıdır ama herkesin en taze sütü
dedikleri gibi sadece bir ineğin altından tüketme imkanı yoktur, bu nedenle süt satın alırken ve marketten eve getirirken yapılacak ilk şey hemen başlayın.
kaynatmak. Bu, sütün raf ömrünü uzatacak (sıcak bir dönemde çok çabuk ekşir) ve süt üretiminin ve taşınmasının herhangi bir aşamasında sütün içine
girebilecek olası bakteri ve mikroplardan kurtulacaktır. Sütün kaçmaması ve bulaşıkların aynı anda yanmaması için nasıl düzgün bir şekilde kaynatılacağı, bu
tavsiyede konuşacağız.
Süt, içerisinde A, D, K, E ve C vitaminleri bulunduran, kalsiyum, fosfor, potasyum ve çinko bakımından zengin olan süt oldukça sağlıklı bir içecektir. Büyüme çağındaki çocukların gelişiminde ve ileri yaşlarda kemik sağlığının korunmasında sütün önemli bir yeri var.
Marketlerden satın alınan sütler fabrikalarda kaynama derecesine ulaşmadan pastörize işlemi gerçekleştirilir ve aldığınız gibi içime ve kullanıma hazırdır. Fakat dışarıdan alınan çiğ sütün kullanılması için kaynatılması gereklidir. Kaynatma işleminin dikkatli ve özenli yapılması önemlidir. Süt faydalı pek çok içeriğe sahip olsa da, sağılma işlemi ve taşınma sürecinde birçok bakteri ve mikroba maruz kalmış olabilir. Olası bakteri ve mikroplardan arınması için inek sütünün kaynatılmadan tüketilmemesi gereklidir.
Süt, direk içilebileceği gibi yoğurt, peynir ve tereyağı yapımında da kullanılır. Ancak her ne şekilde tüketilecek olursa olsun çiğ sütün içilebilmesi için öncelikle kaynatılması gerekmektedir.
Süt Kaynatırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Sütü kaynatmak için taze süt, bir tencere, tahta kaşık, su, tereyağı hazırlayın.
İlk adım sütün kalitesini kontrol etmektir. Bir bardak suya birkaç damla süt koyun ve nasıl davrandığını görün: Süt yavaşça dibe çöküyorsa ve tuhaf çizgiler
oluşturuyorsa (denizanası gibi), bu süt iyidir, yüksek yağ içeriğine sahiptir ve eğer süt damlası hemen suda dağılır ve saniye boyunca zaten algılanamaz, yani
su ile seyreltilir. Ayrıca, tüm sütü kaynatmadan önce, bir çorba kaşığı içine biraz alıp açık brülörün üzerinde tutabilirsiniz – süt kaynarsa hemen göreceksiniz.
Şimdi doğrudan kaynayan süte geçelim. Sütü yüksek tarafı olan paslanmaz veya seramik bir tencerede kaynatmak daha iyidir. Sütün yanmasını önlemek için tencereye soğuk musluk suyu dökün.
Tavayı bu suyla durulayın, suyu dökün, tavayı silmeyin.
Şimdi, sütün kaçmasını önlemek için, tencerenin iç kısmının tüm çevresine, beklenen süt seviyesinin yaklaşık bir parmak üzerine az miktarda tereyağı sürün. ( Tereyağı 0,5 çay kaşığı )
Sütü bir tencereye dökün.
Tencerenin üstüne bir tahta kaşık koyun, bu aynı zamanda sütün kaçmamasına da yardımcı olur – aniden anı kaçırırsanız kaşık köpüğü koruyacaktır.
Şimdi sütü ocağa koyun, yüksek ateşte kaynamaya bırakın. Tencerenin kapağını elbette kapatılmasına gerek yoktur.
Sütü bir saniye bırakmayın, bekleyin, çünkü kaynama zamanını tam olarak belirtmek imkansızdır. Sütü sürekli karıştırarak kaynayıncaya kadar pişirin. Kaynamaya başlayınca 5-10 dakika daha kısık ateşte kaynamasını bekleyip altını kapatın. Böylece sütün içerisindeki vitamin ve mineraller kaybolmadan, besin değeri azalmadan sağlıklı bir süt elde edilmiş olursunuz.
Pişirdiğiniz süt tenceresinin kapağını hemen kapatmayın. Süt iyice serinleyinceye kadar bekletin.
Daha sonra soğutulmuş kaynamış süt bir kavanoza dökülebilir ve soğutulabilir. Buzdolabında en az 3 gün durur, ekşi olmaz ve bozulmayacaktır.
Süt kaynatma ile ilgili püf noktalarını öğrendiğinize göre, mis gibi sütünüz ile nefis sütlü tatlılar ve ev yoğurdu yapmaya ne dersiniz. En leziz tarifler için sitemizde yer alan tarifleri izlemenizi öneririz.
Süt tüketimine yönelik laktoz intoleransınız varsa sitemizde yer verdiğimiz “ Laktoz Nedir? Kimler Laktozsuz Süt Ürünleri Tüketmelidir? ” konulu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Sütün evde kaynatılması besin değerinde kayıplara sebep olur mu?
Evet, sütün evde kaynatılması vitamin değerlerinde ciddi kayıplara yol açar. Evde mikrobiyolojik olarak patojen mikroorganizmalardan arındırmak için sütü en az 5-10 dakika kaynatmak gerekir. Evde sıcaklık ve süre kontrolü olmadan yapılan kaynatma işlemi süt proteinlerinin de besin değerinin düşmesine ve çok kaynatmaya dayalı olarak sağlık açısından olumsuz olabilecek (Maillard reaksiyon ürünleri) protein yapıların oluşmasına neden olabilir. Kaynatma, suda çözünen ve ısıya duyarlı olan vitaminlerde (B kompleksi vitaminler, C vitamini) %50-100 arasında kayıp meydana getirir.
Açık sütler ile ilgili yapılan bir araştırmada (Besler T ve Ünal S, 2006), vitamin değerlerinin beklenenden düşük olduğu belirlenmiştir. 10 dakikalık kaynatmanın tiamin, riboflavin, niasin, B12 ve folik asit vitaminlerinde sırasıyla; %60, %25, %12, %21 ve %32 oranında önemli kayıplara neden olduğu, bu kayıpların 15 dakikalık kaynatmada daha da arttığı (sırasıyla %66, %34, %12, %28 ve %50) saptanmıştır. Pastörizasyon ve UHT uygulamaları, kontrollü ısıl işlem uygulamalarıdır. Bu uygulamalar, sütün doğal, biyolojik ve besleyici değerinde en az değişim yaratacak, fakat sütü mikrobiyolojik açıdan güvenli kılacak şekilde yürütülürler.
