Gümüşler Manastırı – Niğde
Büyük bir kaya kilisenin içine oyulan Gümüşler Manastırı, Kapadokya bölgesindeki günümüze iyi korunarak gelmiş en büyük manastırlardan birisidir.
Kapadokya’da kayaya oyulmuş pek çok manastır bulunmaktadır. Bu manastırlar yemekhaneli (trapezalı) ve açık avlulu olmak üzere iki grupta ele alınmaktadır. Gümüşler Manastırı ikinci grup dâhilindedir. Manastırın en önemli yapısı, kompleksin kuzeyinde yer alan kilisedir.
Kilisenin duvar resimlerinde en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülmektedir. Ana apsisteki üç şerit halindeki resimlerin en üstündeki Tahtta Hz İsa, sağında iki melek, İncil yazarlarının sembolleri ile Desis sahnesinde yer alan Meryem ve havariler, en alttaki şeritte ise Kayserili Büyük Basileios, Nysa’lı Gregorios, Nazians’lı Gregorios gibi kilise babalarının resimleri yer almaktadır.
Kuzey haç kolundaki Meryem’e Müjde, İsa’nın Doğumu ve Tapınağa Takdimi sahneleri ile Vaftizci Yahya ve Aziz Stephanos figürleri ikinci bir sanatçının elinden çıkmış olmalıdır. İç narteksten naosa giriş kapısının güneyindeki Meryem ve çocuk İsa ile iki yanlarındaki baş melekler Gabriel ve Mikael figürleri üçüncü sanatçıya aittir. Narteksin üstündeki bir odanın duvarlarında ise Kapadokya’da başka örneği görülmeyen, av sahneleri ile çeşitli hayvanlardan oluşan bir kompozisyon dikkat çekmektedir.
Kapadokya’daki pek çok kilisede olduğu gibi Gümüşler Manastırı da duvar resimlerinin ikonografik ve üslup özelliklerine göre değerlendirildiğinde, kilisenin 11-12. yüzyıllarda yapıldığı düşünülmektedir.
