Serotonin Nedir? Serotonin Hormonu Ne İşe Yarar?
Serotonin Nedir?
Mutluluk hormonu olarak da bilinen serotonin, sindirim sisteminde yer alarak sinir hücreleri arasında sinyaller yani mesajlar gönderen, ruh hali, bağırsak hareketleri, uyku ve cinsel istek gibi vücut fonksiyonlarda anahtar rol oynayan bir kimyasaldır. Serotonin, beyin içerisinde bulunan merkezi sinir sisteminden vücuda mesajlar taşıyarak fonksiyonların işlemesine yardımcı olur.
Serotonin, kişinin mutluluğuna da etki ederek hafızayı, öğrenmeyi etkiler. Bunların yanında uyku kalitesi, cinsel davranışlar ve vücut ısısının dengelenmesinde de önemli rolleri bulunur. Vücutta serotonin eksikliği ya da düşüklüğü durumunda çeşitli hastalıklar görülebilir. Yeterli miktarda serotonin olmaması durumunda anksiyete, depresyon ve mani gibi çeşitli ruhsal durumlarla karşılaşılabilir.
Gastrointestinal sistemde içerisinde hücrelerde yer alan serotonin bağırsaklarda da bulunur. Serotonin dengesi bozulduğunda sindirim sistemi problemleri yaşanabilir. İnsan vücudunun sentezleyemediği triptofandan üretilen serotonin, besinler yoluyla vücudumuz alınr.
Serotonin Ne İşe Yarar?
Serotonin, ruh halinden, vücut fonksiyonlarının çalışmasına kadar her alanda etkilerde bulunarak uyku kalitesinin artmasında ve sindirim sistemi problemlerinin düzenlenmesinde yarar sağlar. Doğal bir ruh hali dengeleyicisi olan serotonin, dopamin gibi mutluluk hormonları arasında yer alır.
Kaygı seviyesini düzenlemeye, mutluluğu artırmaya, yaraları iyileştirmeye ve mide bulantısını azaltmaya yarayan, vücutta fizyolojik ve psikolojik birçok etkisi bulunan serotonin, şu vücut fonksiyonlarında anahtar rol oynar:
Bağırsak hareketlerini düzenler
Vücutta yer alan serotoninin büyük kısmı bağırsaklarda üretilmektedir. Bu noktada serotonin bağırsak hareketlerinin kontrolünde ve işlevinin sağlanmasında etkili olur.
Ruh sağlığına iyi gelir
Beyin içerisinde yer alan serotonin hormonu, kaygı ve mutluluk gibi duygu durumlarına etki ederek düzenlenmesini sağlıyor. Özellikle kaygının hafiflemesini sağlayan serotonin, sakin, dengeli ve iyi hissetmenizle ilişkilidir.
Mide bulantısı sürecinin başlamasında etkilidir
Tüketilen besinlere bağlı olarak mide, bağırsak hareketlerine etki eder ve hastalık koşullarına karşı mide bulantısını başlatır.
Uyku kalitesine etki eder
Uyku kalitesinde önemli bir rol oynayan serotonin, beyinde yer alan nörotransmiter olan dopamin gibi uyku ve uyanıklık döngünüzü düzenler. Bunu da uyku için önemli bir hormon olan melatonin, beyinde yer alan serotonine ihtiyaç duymasıyla olmaktadır.
Kanın pıhtılaşmasını sağlar
Kanda yer alan trombositler tarafından serotonin salındığında kan akışı yavaşlar ve pıhtı meydana gelir. Bu da yaraların hızla iyileşmesini sağlayarak, vücuttaki hasarın önlenmesinde etkili olur.
Cinsel işlevlerin kontrolünde yer alır
Serotonin, beyinde yer alan nörotransmitter olan dopamin ile birlikte cinsel istek konusunda önemli bir rol oynar.
Serotonin Eksikliği Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?
Vücutta yeterince serotonin olmadığında ya da üretmediğinde ruhsal problemler ortaya çıkarak depresyon, endişe, fobiye ve kaygıya neden olur. Duygusal olarak iyi hissetmek, sakin olmak için serotonin seviyesinin korunması gerekir. Serotonin düşüklüğü vücutta şu belirtileri ortaya çıkarır:
- Depresyon
- Tatlı yeme isteği
- Ruh hali bozuklukları
- Hafıza problemleri
- Uyku sorunları
- Sindirim sorunları
- Travmatik stres
- Cinsel isteksizlik ve işlev sorunları
- Zayıf ve güçsüz hissetmek
- Kendini kötü hissetmek
Bazı serotonin takviyeleri, gereğinden fazla serotonin salınmasına sebep olabilir. Bu da serotonin seviyenizi hızla düşürerek depresif ruh haline ve kafa karışıklığına neden olur.
Serotonin Yüksekliği Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?
Vücutta çok fazla serotonin birikmesi, serotonin seviyesini düzenleyen takviyelerin orantısız kullanımı sonucunda ortaya çıkabilir. Ciddi oranlarda serotonin seviyesinin olması bir reaksiyon olarak görülen serotonin sendromuna neden olur. Serotonin sendromu yaşamı tehdit ederek boyutlara ulaşmadan neden olduğu ilaç bırakılmak ve uzman doktora görünmek önemlidir. Serotonin yüksekliğinin sebep olduğu serotonin sendromu şu belirtilerle görülür:
- Huzursuzluk
- Titreme
- Seğiren kaslar
- Hızlı nabız
- Baş ağrısı
- Bilinç bulanıklığı
- Vücut ısısında artış
- İri göz bebekleri
Serotonin yüksekliği cinsel isteksizliğine sebep olabilir. Bazı durumlarda ise mide ya da ciğerde tümör olduğunun belirtisidir.
Serotonin Nasıl Artar? Serotonin Artıran Besinler Hangileridir?
Güneş ışığı ve egzersiz yanı sıra, fındık, yumurta, peynir, ananas, muz, avokado, çekirdek, çikolata ve kırmızı et gibi aminoasit türü olan triptofan yanı sıra B12 başta olmak üzere B vitaminleri, magnezyum ve demir içeren besinler serotonini artırmada etkilidir. Bunun yanında doktor kontrolünde serotonin takviyesi almak, tritofan içeren besin ağırlıklı beslenmek de serotonin seviyesini artırır. Bunların yanında B6, B9 (folik asit) ve B12 vitaminleri barındıran avokado, muz ve ay çekirdeği tüketmek de serotonin seviyesinin artmasını sağlar.
Serotonin Hakkında Sık Sorulan Sorular
Dopamin Ve Serotonin Arasındaki Fark Nedir?
Serotonin ve dopamin beyinde yer alan nörotransmitterler olarak bilinir. Kimyasal taşıyıcılar olan bu hormonların ikisi de mutluluk hormonu olarak kabul edilmektedir. Serotonin sakinlik ve mutluluk ile bağlantılır. Dopamin ise motivasyon ve ödül sistemi ile ilişkilendirilir oynar. Serotonin genellikle bağırsakta yer alırken dopamin beyinde görülür.
Beyindeki Serotonin Neden Azalır?
Halsizlik, stres ve özellikle ilaç kullanımı serotonin seviyesine etki etmektedir. Beyindeki serotonin seviyesi açlık ve yorgunluk nedeniyle azalabilir.
Serotonin Stresi Azaltır Mı?
Egzersiz yapmak ve güneş ışığından yararlanmak serotonin seviyesini artırır stresin azalmasını sağlar.
